Verleiding in de woestijn
Marc Massaer
Broeders en zusters in Christus,
Een opgroeiend kind wil al snel alles zelf doen en beslissen. Het is nog erg gericht op zichzelf. Geleidelijk aan zal het moeten leren rekening te houden met anderen. De mentaliteit om te doen en te zeggen wat men wil, is veel mensen tegenwoordig eigen. Ik bepaal wat goed en kwaad is; ik bepaal wat ik doe en niemand hoeft mij dat te zeggen. Daar is op zich niets mis mee maar als je alleen met jezelf rekening houdt, dan komen daar onvermijdelijk conflicten uit voort. Geen rekening houden met wat andere mensen willen, levert chaos, geweld en onvrede op.
Denken dat je los van God en je naaste kunt leven, is een verkeerd idee. Het boek Genesis vertelt ons over Adam en Eva in het paradijs. Ook zij werden ertoe verleid alles zelf te bepalen. Hun ongehoorzaamheid had tot gevolg dat er onenigheid ontstond met God én tussen hen. Het leven werd moeilijk voor hen…
Onze samenleving zit vol verleidingen. ”Ik heb me weer eens laten verleiden…”, horen we mensen wel zeggen als ze thuiskomen van de supermarkt. Ze hebben meer gekocht dan ze van plan waren. Schreeuwerige reclameblaadjes lokken mensen naar die grote warenhuizen. Het gaat altijd om zogenaamde prima producten en nieuwe aanbiedingen. De reclame is de overal aanwezige grote verleider.
De grootste verleiding van onze tijd die mensen op een dwaalspoor brengt, is te denken dat je zelf kunt bepalen wat goed en kwaad is, los van God, los van de kerk en los van de Bijbelse wijsheid. God in al zijn wijsheid heeft ons de H. Schrift en de kerk gegeven om ons te openbaren wat goed en wat kwaad is, en ons te leiden in het leven.
Verleidingen gebeuren in de woestijn, zegt ons de evangelielezing. Dat is niet de Sahara. Dat is de woestijn van de miskenning, de vereenzaming, de depressie, de burn-out, het isolement door ziekte, verlies of een gebroken relatie. Woestijn is leegte. Niemand hebben. Het niet meer zien zitten. Er alleen voor staan. Troosteloosheid. Mensen kunnen harde woestijntijden meemaken! Dan is de bekoring groot er de brui aan te geven en je over te geven aan een leven zonder God of gebod. In de woestijn moet je geestelijk sterk zijn om staande te blijven in je geloof, in je vertrouwen, in de liefde.
Zelfs Jezus is niet ontsnapt aan de menselijke verleiding in de woestijn. Na veertig dagen en nachten vasten, als Jezus sterk verzwakt is, duikt de duivel op om Hem op de proef te stellen. Drie beproevingen, leidend tot zonde, spiegelt de duivel Jezus voor met de bedoeling tweedracht te zaaien tussen de Vader en de Zoon.
Jezus antwoordt daarop met drie zinnen uit de H. Schrift, uit het boek Deuteronomium. Het zijn precies drie uitspraken uit de tijd toen het Joodse volk veertig jaar door de woestijn trok en ook op allerlei manieren op de proef werd gesteld.
"Niet van brood alleen leeft de mens, maar van elk woord dat komt uit de mond van God." Jezus had gemakkelijk stenen in brood kunnen veranderen. Hij had gemakkelijk zelf een eigen rijk kunnen uitbouwen met veel welvaart en succes. Toch doet hij dat niet. Alleen door aan de Vader te gehoorzamen wordt de wereld verlost van de ongehoorzaamheid van de eerste mensen, Adam en Eva. Door een overtreding kwam de veroordeling, maar door een goede daad van Jezus Christus kwam de verlossing. Dankzij Jezus Christus weten we dat de mens niet alleen geschapen is voor dit kortstondige en vluchtige aardse leven maar voor een onsterfelijk leven bij God in de hemel. Als je alleen werkt voor aardse goederen en niet voor de hemelse, dan loop je het risico dat je je hemelse roeping verspeelt.
Een tweede keer probeert de duivel Jezus tot ongehoorzaamheid te verleiden. Als Jezus de Zoon van God is, dan zal God Hem toch wel beschermen als Hij zich naar beneden laat vallen? Nee, zegt Jezus: "Gij zult de Heer uw God niet op de proef stellen." Natuurlijk zal God de mens beschermen als hij in gevaar is, maar niet als hij moedwillig het gevaar opzoekt om God op de proef te stellen. God laat zich niet dwingen zijn liefde en zijn zorg te tonen.
Deze tweede beproeving maakt Jezus ook door als Hij aan het kruis hangt en de farizeeën Hem toeroepen: "Als Gij de Zoon van God zijt, kom dan van het kruis af en wij zullen geloven." Jezus gaat niet in op de sensatiebeluste farizeeën. Wat Hij vraagt, is geloof in God. Dan pas doet Hij wonderen om dat geloof te bevestigen. In Nazareth vroegen de mensen ook aan Jezus dat Hij wonderen zou doen. Jezus kon daar echter geen enkel wonder doen, omdat ze weigerden Hem als de Zoon van God te erkennen.
De derde bekoring wil Jezus aansporen op een gemakkelijke manier de macht te krijgen over de wereld. Jezus hoeft alleen maar neer te knielen voor de duivel en hem te erkennen als heer van de wereld. Het is God ruilen voor een afgod. Het volk van Israël is in de woestijn wel bezweken voor de afgodendienst. Zij maakten een beeld van een stier en aanbaden die in plaats van hun God. Jezus echter wijst deze weg radicaal af. Door het lijden en de kruisdood zal Hij de wereld veroveren en bevrijden uit de macht van het kwade. "Gij zult de Heer uw God aanbidden en Hem alleen dienen."
Waar staan wij in dit evangelieverhaal van de bekoringen?
De aandacht voor ons eigen persoontje, onze zucht naar eer en aanzien, ons verlangen naar bevestiging en naar allerlei vormen van persoonsverheerlijking, het zou allemaal als sneeuw voor de zon moeten smelten als we oog in oog staan met de ware 'zoon van God'. Hoe weerstaan wij de verleiding in onze woestijntijden? Het antwoord zegt ons hoeveel of hoe weinig wij op Hem die we willen navolgen, gelijken.
Moge deze veertigdagentijd ons laten zien waar wij zelf staan in het navolgen van Jezus. Moge deze periode ons de genade schenken om onze levensstijl waar nodig te veranderen, zodat we als nieuwe mensen Pasen kunnen vieren. Amen.