Slecht geheugen
Cees Remmers
Vorige zondag hoorden we hier het wonderlijke verhaal over de broodvermenigvuldiging. Ik zei toen dat Johannes met dit verhaal wilde vertellen dat niet het brood verandert maar dat mensen wonderlijk veranderen als ze – al is het nog zo’n beetje wat ze hebben - willen gaan delen met elkaar om zo het geluk te vermenigvuldigen.
Vandaag gaat het in beide Bijbellezingen weer over brood en in beide lezingen krijgen wij nu het een en ander op ons brood.
Zo leert ons de eerste lezing dat wie het verleden verheerlijkt en denkt dat vroeger alles beter was… een slecht geheugen heeft. Als het heden tegenzit en de toekomst onzeker lijkt, begint ook het Joodse volk, onderweg naar nieuw land, te mopperen en zijn oude land te verheerlijken… Blijkbaar een slecht geheugen…
Blij uit Egypte als bevrijde slaven vertrokken om aan de overkant van de woestijn vrije mensen te worden, nieuw land te vinden - grazige weiden voor hun kudden, toekomst voor hun kinderen - raken ze in de woestijn de weg een beetje kwijt: ze hebben geen voer voor hun vee en zelf hebben ze in een brandende hitte honger en dorst...”Had ons maar in Egypte gelaten”, mopperen ze tegen Mozes, 'waar we om de vleespotten heen zaten en volop te eten hadden…" Maar ze vergeten hoe ze daar als dwangarbeiders werden gebruikt. En zo maken ze het verleden veel mooier dan het was. Slecht geheugen…
Verdrietig maar vol vertrouwen vraagt Mozes Jahweh om hulp. En de God die ze vergeten te danken als het hun goed gaat maar die ze wel de schuld geven als het hun slecht gaat, bij die God, vertelt het verhaal van de Uittocht, raakt het geduld niet op. Opnieuw heeft Hij mededogen; Hij laat ’s avonds eten invliegen: kwartels, en Hij laat ‘s morgens brood uit de hemel vallen: manna.
Maar daarbij krijgen zij –wij allemaal- dit op hun, op ons brood: ook in moeilijke tijden moeten we het verleden van kerk en samenleving niet mooier maken dan het was, maar ook als het tegenzit, blijven hopen op betere tijden.
In de tweede lezing vertelt Johannes hoe God een eind is komen meelopen op onze levenstocht, In Jezus, die zoals het manna ook brood uit de hemel wordt genoemd, heeft God ons de weg gewezen naar een betere toekomst. Hij heeft ons voorgedaan hoe lieve aandacht voor mensen hun woestijn veranderen kan in een oase, waardoor ze vertrouwen krijgen in de toekomst.
Mensen - zoals veel tempeldienaren in Jezus' tijd, die te veel vastzaten aan versleten tradities, wetgeleerden die het verleden heilig hadden verklaard - kregen van Jezus op hun brood dat ze in plaats van achterom te kijken, wat blijer vooruit moesten zien.
Het Rijk Gods, een mooiere wereld, gaat komen, kan pas echt doorbreken als wij het verleden niet mooier maken dan het was, tradities niet belangrijker maken dan ze zijn. Pas als wij brood zijn voor elkaar, d.w.z. als een ander die hongert, die hunkert naar geluk, zich voeden kan met onze hartelijkheid, wordt diens toekomst mooier en komt God zelf een stukje dichterbij…
Geloven heeft minder te maken met vol heimwee omzien maar veel meer met hoopvol uitzien naar God…Als kind geloofde ik dat God het begin was van alles en iedereen, naarmate ik ouder werd is God voor mij veel meer einddoel, het uitzicht, de toekomst van alles en iedereen…