Nederigheid en hoogmoed

Christelijke geugden

Marc Massaer

Broeders en zusters in Christus,

Wie het geluk heeft een nederig mens te ontmoeten, ontmoet een mooi mens: het is iemand die het niet nodig heeft altijd in de schijnwerpers te staan ondanks prestaties, titeltjes en verworven posities.
Toen de H. Augustinus werd gevraagd wat in de leer van Jezus op de eerste plaats komt, zei hij: nederigheid. “De nederigheid is de erken-ning van God afhankelijk te zijn. De nederige mens schrijft God alleen alle eer en alle roem toe; voor zichzelf ontvlucht en schuwt hij alle lof en iedere eer."

Ooit omschreef iemand nederigheid als “de droom dat er een einde komt aan onze ijdelheid.” Dat is een droom om te koesteren.

In het evangelie worden we aangespoord ons de deugd van de nederigheid eigen te maken want wie zichzelf verheft, zal vernederd worden en wie zichzelf vernedert, zal verheven worden. Hoe doe je dat en wat zijn kenmerken van nederigheid ?

Nederigheid gaat samen met drie houdingen:
1) Zelfkennis. Zelfkennis is het begin van wijsheid. Het is het vermogen eigen sterkten en beperkingen te kennen. Iemand die zijn eigen fouten niet wil erkennen, is een hoogmoedig iemand en kan God niet op het spoor komen want hij waant zichzelf boven iedereen en God verheven. Een hoogmoedig mens vindt zichzelf heel belangrijk en zoekt zijn eigen voordeel en belangen.

In de brief van de apostel Jakobus staat: “God wederstaat de hoogmoedigen maar de nederigen geeft Hij genade."

Hoogmoed is een kenmerk van de zonde. Het was hoogmoed die satan deed opstaan tegen God. Het is hoogmoed het beter te willen weten dan God. De hoogmoedige mens buigt niet voor God. De hoogmoedige mens is gericht op zichzelf; God weerstaat zulke mensen. Hun hart is verhard en ze zoeken God niet. De nederige mens heeft ontdekt dat hij God nodig heeft, voor redding en hulp, voor vergeving en leven, voor gezondheid en kracht. De nederige mens zoekt God en ontvangt genade.

2) Het tweede kenmerk is openheid of arm van geest zijn. Dit wil zeggen openstaan voor nieuwe ideeën en benaderingen die de H. Geest je wil aanreiken, en de wil om van anderen te leren. We kunnen van andere mensen veel leren door naar hen te luisteren. Arrogante en hoogmoedige mensen leggen anderen hun visie en mening op en willen niet luisteren naar andere meningen en naar wat God hun te zeggen heeft.

3) Aanvaarden dat je afhankelijk bent van God. Een nederige mens is God en de medemensen dankbaar voor het geschenk van hun vriendschap, dienstbaarheid en liefde. Een hoogmoedige mens denkt dat hij alles aan zichzelf te danken heeft, en wil alles controleren met een berekenende houding tegenover andere mensen. Voor wat, hoort wat. Vriendschappen duren tot zolang hij er voordeel van heeft.

Broeders en zuster in Christus,
Elke dag is er alle gelegenheid de deugd van de nederigheid te beoefenen door aanwijzingen of terechtwijzingen die we krijgen, ter harte te nemen; door te vechten tegen de altijd aanwezig bekoring van de ijdelheid; door de neiging altijd het laatste woord te willen hebben, te onderdrukken; door te aanvaarden dat we ons vergist hebben in zaken waarin we misschien dachten absoluut gelijk te hebben.
Laten we - Jezus navolgend - ons oefenen in de deugd van de nederigheid door naar Jezus op te kijken en te proberen ons zijn woorden eigen te maken. Want wie zichzelf verheft, zal vernederd worden en wie zichzelf vernedert, zal verheven worden. Als Mens heeft Jezus zichzelf vernederd door gehoorzaam te worden tot de dood, ja zelfs tot de dood aan het kruis. Daardoor is Jezus bron van heil geworden en heeft Hij ons de weg getoond naar het Koninkrijk der hemelen. Amen.

Printversie