Het 'J'accuse' van Jacobus

Eerlijk delen

Steven Barberien

Ga je eens op je gemak naar de kerk om daar inspiratie op te doen, en dan krijg je deze drie lezingen op je dak. Drie aanklachten: profeten worden aangeklaagd bij Mozes, Jacobus klaagt christenen met te veel bezit aan en Jezus klaagt hen aan die aanstoot geven…
Gezellig hoor?! Zo kan ie wel weer! Maar wie deze lezingen eens wat nader bekijkt, merkt dat ze meer zijn dan alleen een klacht. Het zijn teksten die ruimte willen scheppen voor een betere en mooiere wereld.

Profeten hebben Israël altijd opgeroepen oog te hebben voor sociaal zwakkeren. Ze hebben de mensen steeds de Thora, de Wet voorgehouden. De Wet die zorg draagt voor en rechtdoet aan elke mens binnen het grote geheel. Daarin liggen vervat de rechten van de mens inzake onderdak, voedsel, geld, kleding, respect, zorg bij ziekte en bescherming tegen uitbuiting. Telkens wanneer één van deze aspecten op de helling stond, waren het Gods profeten die het volk weer bij de les hielden en opriepen zich te bekeren, terug te keren naar Gods bedoelingen.

Dit Joodse denken over wat een rechtvaardige samenleving is, neemt Jacobus mee naar de vroegchristelijke gemeenschap. Het is voor hem de hoogste tijd korte metten te maken met allerlei onrechtvaardige praktijken die gelijke kansen voor iedereen in de weg staan. Volgens hem is het een blijvende opdracht voor elke christen én christengemeenschap om na te denken over sociale verhoudingen en de eerlijke verdeling van alle goederen in deze wereld ten behoeve van alle mensen, waar dan ook!
Immers, de grootste schat die wij als mens bezitten, is niet onze eigendom maar zijn onze medemensen. De gehele sociale leer van onze kerk, al dan niet overgenomen in het maatschappelijk bestel, zou men op deze Jacobusbrief kunnen terugvoeren.

Natuurlijk vond Jacobus zijn inspiratie hiervoor bij Jezus, die in het evangelie aandacht vraagt voor de verhoudingen tussen de mensen en meer bepaald in een geloofsgemeenschap. Het gebeurt immers vaak genoeg dat we met de ellebogen werkend vooruit willen komen, stampend met onze voeten ons gelijk willen halen, met dwingende ogen anderen het zwijgen opleggen of met dreigende vuist de ideeën van anderen de grond in slaan…

Áls dat zo is, doe er dan alles aan, zegt Jezus, om daarvan af te raken. Verander je houding, je denken en spreken zó dat er meer ruimte komt. Wie niet werkt aan de hemel op aarde, zal ook het hemelse geluk niet ervaren. Wie het leven van de ander tot een hel maakt, moet er niet verwonderd over zijn er zelf in terecht te komen…

Drie lezingen die handreikingen bieden voor een nieuw bestaan, voor een rechtvaardige, vredevolle samenleving, een opbouwende geloofsgemeenschap én voor geluk dat eeuwig duren kan.

Amen