Gods liefde verzoent ons met de dood

Kerkhof rond Allerzielen

Steven Barberien

Preken met Allerheiligen en Allerzielen en met begrafenissen vind ik moeilijk… Wat moet ik zeggen… bij verdriet en dood zijn nauwelijks woorden van troost te vinden. Ook ik voel in deze dagen het pijnlijke gemis en de zeurende pijn van het verdriet omwille van mensen die ik heb moeten loslaten… Misschien zwijgen we daarom heel vaak bij een overlijden of zeggen we alleen maar “gecondoleerd”, zonder goed te weten wat dit zeggen wil. “Innige deelneming”, terwijl we eigenlijk niet echt kunnen meevoelen met of delen in wat een ander op dat moment meemaakt. “Sterkte!”, ja, dat zeggen we ook wel eens… net alsof de ander zich niet mag laten gaan in zijn of haar verdriet, maar dapper en sterk moet zijn om het leed te kunnen dragen…

Tegenover de onvatbare dood past wellicht alleen maar een nederig zwijgen. Och ja, bij de uitvaart beseffen we het nog niet; er zijn dan zoveel meelevende mensen om je heen en de eerste tijd heb je nog zoveel te regelen. Je krijgt af en toe bezoek. Maar mettertijd wordt het alsmaar stiller. “Het leven gaat door…” zeggen de mensen, en ze hebben nog gelijk ook. Want het leven staat voor anderen niet stil maar wel voor jou…

Langzaam maar zeker kom je tot het besef dat niemand in jouw plaats deze moeilijke weg kan gaan. Dat moet je zelf doen. Alleen gaan slapen en nog uren wakker liggen terwijl er niemand naast je ligt. Dat de wieg of de kinderkamer, eerst vol verwachting of leven, nu akelig leeg is. En soms, wanneer je een bekend parfum ruikt of de vluchtige geur van tabak, dan gaat de herinnering als een pijnscheut door je heen. Het gemis voel je in de kleine, nauwelijks zichtbare details van het gewone leven. Telkens weer confronteert het leven je met de herinnering aan iemand die niet meer met je meetrekt door dit leven.

Vaak wordt er gezegd dat je niet dood bent zolang men aan je denkt. Of dat de gestorvenen bij ons zijn zolang wij ons hen herinneren… maar wat als wij er dan niet meer zijn? Eens zal de herinnering vervagen, wanneer ook wij dezelfde onvermijdelijke weg van de dood gegaan zijn. Ooit zal onze naam op een grafsteen bij niemand nog iets oproepen. Geen herinnering of gevoel, geen enkele emotie of traan. Tot ook die grafsteen verdwijnt.

Zijn wij dan vroeg of laat ter dood veroordeeld? Neen, toch niet voor hen die kunnen geloven dat Jezus de dood heeft overwonnen. Zijn verrijzenis laat zien dat God het leven niet van ons afneemt maar het verandert. Hij maakt het nieuw! Dat betekent dat al wat onze dierbare overledenen aan geluk, goedheid en liefde in hun leven hebben verzameld, niet wordt weggenomen, maar voor eeuwig blijft.

Wij nemen heel ons leven mee naar God; niets wordt ons in de dood afgenomen, niets gaat verloren. Dat is een geweldige geloofswaarheid. Want dan is er ook werkelijk niets tevergeefs geweest, dan wordt er ook niet vergeten… Dat is het hartversterkende visioen voor onze toekomst. Is het dat niet wat het evangelie zeggen wil met “Zalig zij die treuren…” ? Met dat geloof nemen we telkens weer afscheid en trachten we verder te gaan in het leven zonder hen…

Geloven in het eeuwig leven is niet kiezen voor de makkelijke weg, alsof je dan de dood, het verdriet en het gemis niet echt serieus neemt. Neen! Juist met dat geloof kom je tot het inzicht dat het God juist wel ter harte gaat wat ons mensen overkomt en wat ons bezighoudt. In leven en in sterven, in vreugde en verdriet: Hij is ons nabij. Wij behoren Hem toe. En Hij laat ons en niets van ons leven, verloren gaan. Zijn liefde is sterker dan de dood!